Leki na bezsenność - recepta, jak stosować oraz jak zadbać o higienę snu?

Szacuje się, że ponad połowa dorosłych Polaków cierpi na zaburzenia snu. Taką informację przekazano podczas konferencji z okazji Światowego Dnia Snu, która miała miejsce w Warszawie 2022 roku. Zdrowy, nieprzerwany sen ma niebagatelne znaczenie dla zdrowia całego organizmu. Jeśli od dłuższego czasu masz problemy z zasypianiem, być może warto skonsultować się z lekarzem i uzyskać receptę na leki na bezsenność. Dowiedz się, jak je bezpiecznie stosować.

Czym jest bezsenność? 

Bezsenność to zaburzenie charakteryzujące się trudnościami w zasypianiu, utrzymaniu ciągłości snu, budzeniem się zbyt wcześnie i niemożnością ponownego zaśnięcia. Osoby cierpiące na bezsenność mogą mieć także sen niskiej jakości, który nie przynosi regeneracji. Skutkiem tego mają problemy w funkcjonowaniu w ciągu dnia. Dominuje zmęczenie, drażliwość, są trudności z koncentracją i obniżony nastrój. Jeśli ta dolegliwość nie będzie leczona, może prowadzić do występowania groźnych chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, chorób psychicznych oraz otyłości. 

Jakie są rodzaje bezsenności?

• bezsenność przygodna,
• bezsenność krótkotrwała,
• bezsenność przewlekła,
• bezsenność pierwotna,
• bezsenność wtórna,
• bezsenność idiopatyczna.

Bezsenność przygodna jest związana ze stresującymi wydarzeniami życiowymi: egzaminami, problemami rodzinnymi, utratą pracy lub nagłymi zmianami w życiu, np. śmiercią bliskiej osoby. 

Bezsenność krótkotrwała wynika z czynników zewnętrznych: hałasu, zmiany strefy czasowej, podróżnego jet lagu, złych warunków snu. 

Bezsenność przewlekła ma wiele przyczyn, zarówno psychologicznych, jak i fizycznych. Może być także wynikiem: depresji, stanów lękowych, przewlekłego bólu lub dolegliwości somatycznych. 

Bezsenność pierwotna, czyli idiopatyczna, nie jest bezpośrednio związana z żadnym problemem zdrowotnym lub neurologicznym. Może mieć podłoże genetyczne lub wynikać z zaburzeń regulacji czuwania. 

Bezsenność wtórna spowodowana jest przez choroby: astmę, choroby serca, zaburzenia psychiczne lub nadużywanie substancji psychoaktywnych, alkoholu, kofeiny, czy napojów energetycznych. 

Natomiast bezsenność idiopatyczna wynika stricte z zaburzeń genetycznych. 

Objawy bezsenności

Objawy braku snu mogą się różnić w zależności od pacjenta i rodzaju bezsenności, ale najczęściej obejmują:

• trudności z zasypianiem, 
• rozdrażnienie,
• osłabienie koncentracji,
• spadek wydajności w pracy,
• trudności w szkole,
• obniżone możliwości intelektualne,
• napięcie mięśniowe,
• brak energii i motywacji,
• pogorszenie życia seksualnego,
• skrócenie czasu snu,
• niemożność utrzymania ciągłości snu.

Jeśli odczuwasz wymienione objawy, skonsultuj się z lekarzem, aby móc otrzymać precyzyjną diagnozę i skorzystać ze wsparcia. Brak snu może mieć wiele przyczyn, które mogą być ze sobą powiązane i wzajemnie się wzmacniać, jeśli będziesz próbować coś brać na własną rękę. 

Przyczyny bezsenności

Insomnia może wiązać się z:

• chorobami układu nerwowego,
• zaburzeniami lękowymi,
• chorobami tarczycy,
• zaburzeniami psychicznymi,
• uzależnieniami,
• chorobami układu krążeniowo-oddechowego,
• przewlekłym bólem,
• stosowaniem leków.

Bezsenność jest wieloaspektowym medycznym problemem. Aby skutecznie ją leczyć, trzeba najpierw zidentyfikować wszystkie czynniki. Warto skonsultować się z lekarzem, bo w pewnym momencie, środki dostępne w aptece bez recepty nie są juz w stanie pomóc. 

Leki nasenne na receptę – rodzaje

Leki nasenne na receptę pomagają zasnąć, utrzymać sen lub poprawić jakość snu. Leki na sen na receptę występują w trzech głównych grupach: barbiturany, pochodne benzodiazepiny oraz niebenzodiazepinowe leki nasenne.

Barbiturany, leki starszej generacji, ze względu na długą listę skutków ubocznych oraz możliwości szybkiego uzależnienia są przepisywane rzadko. Substancje czynne mają hamujące działanie na układ nerwowy. Powoduje to uspokojenie, senność, a w większych dawkach znieczulenie.

Obecnie ich użycie jest ograniczone do leczenia w zasadzie tylko napadów padaczkowych.
Pochodne benzodiazepiny wykorzystywane są głównie w farmaceutykach przeciwlękowych. Jest to nowsza klasa leków nasennych i uspokajających. Te tabletki na spanie na receptę zastąpiły barbiturany ze względu na bezpieczeństwo. Charakteryzują się silnym działaniem, za to nie powodują senności następnego dnia. Substancja czynna wywołuje działanie uspokajające, przeciwlękowe i nasenne. Są skuteczne leczeniu krótkotrwałej bezsenności, lęków, zaburzeń panicznych oraz w celu uspokojenia pacjentów przed zabiegami. 

Niebenzodiazepinowe leki nasenne, zwane również jako leki „Z” to nowa generacja leków nasennych, które mają na celu zapewnienie skuteczności podobnej do benzodiazepin, ale z mniejszym ryzykiem uzależnienia i bez działań niepożądanych. Te leki na sen na receptę są skuteczne w krótkim leczeniu trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu.

Tabletki na sen na receptę mają różne mechanizmy działania, co wpływa na ich skuteczność oraz bezpieczeństwo pacjentów. W zależności od stanu zdrowia pacjenta oraz wielu czynników, takich jak współwystępowanie zaburzeń psychicznych, lekarze przepisują różne leki na bezsenność. 

W farmakoterapii bezsenności wykorzystywane są także leki przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne oraz przeciwhistaminowe. Leki przeciwpsychotyczne są znane również jako neuroleptyki. Są stosowane w leczeniu bezsenności, szczególnie wtedy, gdy brak snu występuje jako objaw zaburzenia psychicznego lub gdy insomnia jest oporna na inne metody leczenia. Leki przeciwpsychotyczne: kwetiapina, chlorprotyksen, promazyna, olanzapina, lewomepromazyna i prometazyna nie są typowymi lekami nasennymi. Ich głównym celem jest leczenie zaburzeń psychicznych. Niemniej jednak mają działanie uspokajające, co pomaga pacjentom z trudnościami w zasypianiu, zwłaszcza jeśli bezsenność jest powiązana z lękiem. 

Jeśli nie pomaga melisa, waleriana, czy melatonina, lekarze przepisują mirtazapinę, mianserynę, doksepinę lub trazodon. Są to leki przeciwdepresyjne najczęściej wykorzystywane w leczeniu przewlekłych zaburzeń snu. Aby pacjenci mogli długo przyjmować te tabletki na bezsenność i wypracować nową jakość nocnego odpoczynku, a potem ją utrwalić dobrymi wieczornymi nawykami, psychiatrzy, dla bezpieczeństwa pacjentów, stosują małe dawki.

Natomiast leki przeciwhistaminowe wybierane są przez psychiatrów przede wszystkim wtedy, gdy pacjent miał wcześniej z problemem uzależnienia od alkoholu lub narkotyków i bezsenność jest efektem. Jak w przypadku wszystkich farmaceutyków na receptę, ich stosowanie powinno być nadzorowane przez lekarza, aby zapewnić skuteczność terapii.

Czy leki na sen są bezpieczne?

Ze względu na ryzyko uzależnienia wielu pacjentów zadaje sobie pytanie: czy lek na sen jest bezpieczny? Tak, pod warunkiem że środki te są przyjmowane pod kontrolą lekarza i stosowane przez pacjenta zgodnie z jego zaleceniami.

Jak najczęściej są zalecane badania przy bezsenności?

Gorszy sen może być szybko i skutecznie leczony, panel badań laboratoryjnych obejmuje: 

• badanie ogólne moczu,
• morfologię krwi, 
• enzymy wątrobowe, 
• poziom glukozy, 
• kreatyninę, 
• mocznik, 
• potas, 
• sód,
• hormony tarczycy. 

Jak zadbać o odpowiednią higienę snu?

Pacjenci, wbrew pozorom mogą zrobić wiele, aby zadbać o komfortowy sen, mimo że często nie zdają sobie z tego sprawy. Warto zacząć od unikania kawy w godzinach wieczornych i rezygnacji z krótkich drzemek w ciągu dnia. Ważne jest również unikanie gier komputerowych tuż przed snem oraz odstawienie substancji psychoaktywnych, alkoholu i palenia papierosów. Kolejnym krokiem może być wprowadzenie zdrowej diety i jedzenie małych kolacji. Nie bez znaczenia są również warunki w sypialni i komfort snu, dlatego warto zadbać o odpowiedni wybór bawełnianej pościeli, poduszki i materaca w zależności od preferowanej pozycji spania i wagi pacjenta.

Jaki lekarz może wystawić receptę na leki na bezsenność?

Leki na sen na receptę może wypisać lekarz pierwszego kontaktu, internista, neurolog bądź psychiatra. Jeśli nie masz czasu na wizytę u specjalisty, a pilnie potrzebujesz recepty na środki na bezsenność, możesz skorzystać z usług telemedycznych, które w większości przypadków są w stanie zastąpić stacjonarną poradę w gabinecie. W trakcie zdalnej konsultacji lekarz oceni stan Twojego zdrowia i wystawi e-receptę na leki na bezsenność, jeśli uzna to za zasadne.

W jaki sposób otrzymasz i zrealizujesz e-receptę?

E-receptę otrzymasz natychmiast po zakończeniu e-wizyty.  Lekarz prześle Ci czterocyfrowy kod do e-recepty w formie wiadomości SMS oraz na adres e-mail podany podczas rejestracji w MED24. Aby wykupić lek w aptece, wystarczy podać farmaceucie numer PESEL oraz kod recepty. Dzięki temu szybko uzyskasz dostęp do potrzebnych leków i poprawisz jakość swojego snu.

E-recepta krok po kroku z Med24

Aby uzyskać pomoc lekarza w walce z bezsennością, wystarczy wejść na stronę MED24, zalogować się na swoje konto lub utworzyć nowe konto w krótkim procesie rejestracji (opcja dla nowych pacjentów). Kolejnym krokiem jest wybór rodzaju usługi. Pacjenci, którzy cierpią z powodu bezsenności mogą w tym celu skorzystać:

• z konsultacji internistycznej lub psychiatrycznej w trybie Standard (usługa pozwala na zamówienie wizyty planowej w godzinach od 8:00 do 22:00),
• z konsultacji internistycznej w trybie Express, jeśli pacjent nie może lub nie chce czekać na wizytę planową u specjalisty, i jeśli chce uzyskać e-receptę w 15 minut po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Następnie należy wybrać preferowany kanał komunikacji z lekarzem: wideorozmowę, rozmowę telefoniczną lub czat SMS. Teraz czas na dokonanie płatności za wybrany typ teleporady. W kolejnym kroku zyskasz możliwość wgrania do naszego systemu dokumentacji medycznej w postaci historii choroby, wyników badań, orzeczenia/zaświadczenia lekarskiego, wykazu e-recept z IKP czy też wypisu ze szpitala. Załącz powyższe dokumenty, jeśli je posiadasz, aby lekarz mógł się z nimi zapoznać przed rozmową i jak najlepiej dopasować leczenie.

Lekarz podejmie trzy próby kontaktu w odstępie kilku minut. W trakcie konsultacji specjalista przeprowadzi wywiad medyczny i oceni ogólny stan Twojego zdrowia. Lekarz wystawi e-receptę tylko wtedy, gdy uzna, że jest to uzasadnione. 

Zalety e-recepty w Med24

E-recepta to wygodne i bezpieczne rozwiązanie, które zapewnia pełną kontrolę nad procesem leczenia. Pacjenci cierpiący na bezsenność mogą uzyskać leki bez konieczności osobistej wizyty u lekarza, co jest szczególnie korzystne w przypadku osób z napiętym harmonogramem dnia. 

E-recepta eliminuje ryzyko zgubienia lub zniszczenia tradycyjnej papierowej recepty, a dostęp do niej możliwy jest przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) lub aplikację mobilną. Dodatkowo e-recepta jest zawsze doskonale czytelna. Farmaceuta nie będzie musiał zastanawiać się, co lekarz napisał na papierowym dokumencie.

Dzięki elektronicznemu systemowi recept informacje są automatycznie przesyłane do apteki. Pacjent może odebrać swoje leki niemal natychmiast po wystawieniu e-recepty przez lekarza.

Recepta online - najważniejsze informacje 

E-recepta jest ważna przez 30 dni, od daty jej wystawienia. Wyjątkiem są antybiotyki, które należy wykupić w ciągu 7 dni. W aptece udostępnij farmaceucie 4-cyfrowy kod oraz swój numer PESEL, aby miał on pewność, że recepta jest realizowana przez właściwą osobę. 

Bibliografia

1. Domowe sposoby na bezsenność i zmęczenie, praca zbiorowa, Wyd: Wiedza i Praktyka 2023
2. Sen i zaburzenia snu od narodzin do dorosłości, Magda Kaczor, Magdalena Szczęsna, Wyd: PZWL 2023